Jeszcze do niedawna zamieszkanie na przedmieściach było marzeniem dużej części osób. Domek z ogródkiem, sielski klimat, cisza i spokój miały wynagrodzić hałas i szum informacyjny, których trudno uniknąć w centrum miasta. Moda ta jednak powoli się zmienia. Wiele osób decyduje się na zamieszkanie w centrum dużych aglomeracji. Dzięki temu mogą być na bieżąco z tym co istotne w biznesie, gospodarce, kulturze, sztuce, czy modzie. Z czym wiąże się życie w mieście? Jak rozumiany jest miejski styl życia? Oraz jak tworzyć i wpisywać się w miejską rzeczywistość? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w naszym dzisiejszym artykule.
Historia miasta
Miasta zawsze były postrzegane jako miejsca, które skupiały ludzi. Chociaż są one tworem sztucznym i wykreowanym w odpowiedzi na potrzeby nowoczesnego człowieka, to właśnie w nich od wieków zamieszkiwały elity intelektualne, gospodarcze i biznesowe, które miały również znaczący wpływ na rozwój kultury.
Obraz i funkcje miasta zaczęły zmieniać się w XX wieku, z chwilą m.in. wkroczenia na arenę prądu jakim był modernizm. Według niego miasta powinny być przede wszystkim funkcjonalne i komfortowe. Najlepiej jeżeli charakteryzują się podziałem na strefy (ruchu kołowego i pieszego), luźną zabudową mieszkalną, a także dostępem do terenów rekreacyjnych i wypoczynkowych.
Zdjęcie: mydomaine.com
Idee te nie do końca mogą zostać urzeczywistnione w nowoczesnych przestrzeniach miejskich. Duża migracja osób ze wsi do miasta, a co z a tym idzie zwiększenie liczby mieszkańców powoduje, że miasta rozrastają się w zawrotnym tempie, przyłączając do swoich terenów coraz to nowsze, okoliczne przedmieścia.
Potrzeba dużej ilości lokali mieszkalnych sprawia, że na terenach jeszcze niezabudowanych powstają zwarte budowle, najczęściej w postaci wielkopowierzchniowych bloków. W takich konglomeratach brakuje prywatności (właściwie zagląda się w okno sąsiadowi), a jednocześnie występuje problem anonimowości, mało kto zna swojego nawet najbliższego sąsiada.
Na nowopowstałych osiedlach występują także trudności z brakiem zaplecza usługowego, o kulturalnym czy rozrywkowym nie wspominając. Bardzo często występują również utrudniania związane z połączeniem komunikacyjnym odległych dzielnic z centrum miasta i dostępem do oferowanych tam dóbr i usług. Rozrost miast, rozwój technologii i komunikacji sprawił, że odległości jakie trzeba pokonać między jednym krańcem miasta, a drugim stają się coraz większe. Czasem łatwiej jest dostać się z jednego punktu kraju do drugiego, niż przejechać całe miasto samochodem (szczególnie w godzinach szczytu).
Wobec tego śmiało można stwierdzić, że przestrzenie miejskie rozumiane w tradycyjny sposób, znajdują się jedynie w centrum, w historycznych dzielnicach, które tworzyły podwaliny współczesnych miast.
Mieszkam w mieście
To jak mieszka się w dużej metropolii zależy przede wszystkim od tego gdzie się mieszka. Możliwości jest wiele: od blokowisk, przez nowoczesne apartamentowce i wieżowce, aż po zrewitalizowane zabytkowe kamienice. Wybrać można centrum miasta, dzielnice sąsiadujące ze śródmieściem lub przedmieścia.
Współczesny trend pokazuje jednak, że najchętniej mieszkańcy miast wybierają klasyczne i sprawdzone rozwiązania znane od lat w budownictwie miejskim. Są one często uzupełnione nowoczesnymi koncepcjami poprawiającymi komfort życia. Ceniona jest jakość i styl. Wiele osób nie chce mieszkać w bezosobowych apartamentowcach czy osiedlach liczących setki mieszkańców. Wybierają oni małe wspólnoty, w których łatwo nawiązać interakcję i współpracować na rzecz zamieszkiwanej nieruchomości oraz otoczenia. Szczególną popularnością cieszą się mieszkania w kamienicach, odznaczające się kameralnym charakterem.
Zdjęcie: newyorkcityfeelings.com
Wpisujące się od dawien dawna w tkankę miejską kamienice stanowią pomost między tym co historyczne i zabytkowe, a tym co nowe. Podczas renowacji budynki są odnawiane i wyposażane w nowoczesne i ekologiczne rozwiązania np. instalację niskoprądową, systemy alarmowe i monitoringowe, cichobieżne windy i klimatyzację. Kupując mieszkanie w kamienicy można liczyć na: przestronne wnętrza, zapierające dech widoki (np. na wieże Kościoła Mariackiego lub Katedrę na Wawelu) oraz elegancko wykończone części wspólne nieruchomości zarówno te wewnętrzne, jak i zewnętrzne.
Proponowana wizualizacja głównej klatki schodowej w nowej inwestycji Koneser Group zlokalizowanej w sąsiedztwie Wawelu
Tworzymy miejską rzeczywistość
Miasto tworzą relacje pomiędzy tym co nazywamy architekturą, a ludźmi, którzy je zamieszkują. Dobrze zaprojektowane przestrzenie miejskie to takie, gdzie architektura pozwala na współpracę, tworzenie się wspólnot i podejmowanie wspólnych działań.
Takimi miejscami nie zawsze muszą być te ogólnodostępne. Mogą je tworzyć np. wewnętrzne dziedzińce kamienic lub hole główne budynków (które w dzisiejszych czasach pełnią funkcję nie tylko klatki schodowej, ale i miejsca spotkań mieszkańców nieruchomości).
Podejmowanie wspólnych działań na rzecz ogółu, a więc tworzenie miejskiej rzeczywistości jest łatwe jeżeli posiada się mieszkanie w centrum miasta. W Krakowie apartamenty znajdujące się na Kazimierzu, czy też Starym Mieście posiadają łatwy dostęp do bogatego zaplecza kulturalnego, rozrywkowego oraz usługowego. Nie inaczej jest w innych dużych miastach, takich jak Warszawa, Wrocław, Poznań lub Gdańsk.
Mieszkania na Starym Mieście oddalone są 2 kroki od instytucji kultury i edukacji, centrów biznesowych, miejsc spotkań lokalnych elit. Pozwala to ich mieszkańcom na udział w różnorodnych wydarzeniach i kreowanie przestrzeni miejskiej, nie tylko w sensie architektonicznym, czy urbanistycznym, ale także i tym społecznym.
Miasto powinno być jak dobra impreza – Jan Gehl
Bogate zaplecze sprawia, że dostęp do dób kultury i rozrywki jest niemal nie ograniczony. Tak szeroki wybór może rodzić problem związany z wyborem tej najlepszej opcji. Na skorzystanie ze wszystkich zazwyczaj nie powala czas. Coraz szybsze tempo życia, pogoń za kolejnymi sukcesami, angażowanie się w wiele działań, zwiększająca się anonimowość sprawiają, że coraz trudniej wybrać te działania, którym warto poświecić więcej uwagi.
Wymienione wyżej elementy wpływają także na niechęć dużej części społeczeństwa do angażowania się jakiekolwiek akcje i inicjatywy prospołeczne. Często problemem nawiązywania interakcji społecznych jest brak przestrzeni miejskich gdzie byłoby to możliwe.
Większość ulic przeznaczona jest pod ruch kołowy, każdy wolny skrawek na parkingi, nie sprzyja to tworzeniu i pielęgnowaniu relacji międzyludzkich. Na szczęście coraz częściej włodarze miast dostrzegają konieczność zapewniania mieszkańcom miejsc, które będą naturalną platformą kreowania kontaktów. Pierwsze takie próby podjęła Kopenhaga. Miasto to w latach 60. XX wieku przekształciło jedną z głównych ulic w całkowicie pieszy trakt, znany pod nazwą Nowy Kanał.
Zdjęcie z zasobów Koneser Group, Kopenhaga 2016
Mimo początkowych obaw, że przestrzeń pozostanie pusta, to dziś trakt ten jednym z najchętniej wykorzystywanych w stolicy Danii. Podobne rozwiązania prowadzane są teraz w takich metropoliach jak Nowy Jork – ruch samochodowy wycofany został z Broadway i 9 Alei.
Chociaż polskim miastom daleko to tak zaawansowanych rozwiązań to chociażby w Krakowie widać chęć powstrzymania ruchu samochodowego. Coraz większe połacie miasta objęte są strefami, do których wjazd mają tylko mieszkańcy. Całkowity zakaz wjazdu nieuprawnionych samochodów obowiązuje w przestrzeni Rynku Głównego Starego Miasta. Jest to jeden z wyjątków w polskiej przestrzeni miejskiej, w większości miast ruch kołowy nawet w ścisłym centrum jest w pełni dozwolony.
Kolejną miejską przestrzenią, która sprzyja społecznym interakcjom są zielone tereny rekreacyjne, np. krakowskie Bulwary Wiślane czy Planty. Zielone przestrzenie są doskonałym miejscem relaksu i spotkań, dodatkowo wyciszają i uspokajają. Polsce daleko jednak do zachodnioeuropejskiej kultury korzystania z terenów zielonych. Najczęściej parki są u nas miejscem gdzie istniej wiele zakazów i nakazów, jednym z najbardziej kontrowersyjnych jest ten dotyczący zakazu korzystania z trawników. I chociaż Krakowa ten problem praktycznie nie dotyczy, to w wielu polskich miastach można spotkać się z nakazem opuszczenia trawnika wydanym przez miejskiego strażnika. A tym czasem zielone przestrzenie chociażby w Nowym Yorku wykorzystywane są tak:
Zdjęcie: zielonawsrodludzi.pl, Central Park, NY
Miasto: więcej daje, czy więcej odbiera?
To co przez jednych uważane jest za zalety mieszkania w mieście przez innych postrzegane jest jako wady.
Wolność i większa tolerancja na ekscentryczne i odmienne zachowania jaką dają miasta przez antagonistów tych jednostek organizacyjnych utożsamiane jest z anonimowością, samotnością i brakiem hamulców.
Szeroki dostęp do informacji, kultury i rozrywki dla zwolenników miejskiego stylu życia jest nieodzownym symbolem kreowania samoświadomości i rozwoju osobistego, dla innych będzie niepotrzebnym szumem informacyjnym oraz wyścigiem szczurów.
Podobnie jest z dużymi możliwościami wyboru jakie daje miasto. Dla jednych jest to zaletą, dla innych kwintesencją konsumpcjonistycznego stylu życia, mamony oraz coraz bardziej materializującego się społeczeństwa.
Rozważając plusy i minusy życia w mieście trzeba pamiętać o tym, że od wielu współczesnych zjawisk nie da się uciec, bez względu na to gdzie się mieszka. Opuszczenie miejskiej dżungli nie chroni przez egoizmem czy materializmem. Tak jak nie jest możliwa ucieczka przed tymi zjawiskami, tak i niemożliwe jest znalezienie odpowiedzi na pytania czy miasto więcej daje, czy więcej odbiera. Naszym zdaniem najbliższą prawdy jest ta mówiąca, że swoim mieszkańcom daje ono tyle samo ile zabiera.
Miejski styl życia – czym jest?
Kultura i styl życia mieszkańców wielkich metropolii znacznie rożni się od tych prezentowanych przez małe, lokalne społeczności. Przede wszystkim charakteryzuje się tym, że społeczeństwo wielkomiejskie jest liczne i rozległe przestrzennie. Do jego cech charakterystycznych zaliczamy także: ruchliwość, różnorodność, rzeczowy/formalny charakter kontaktów międzyludzkich, wykorzystywanie do komunikacji środków masowego przekazu, a w XXI wieku mediów społecznościowych.
Zdjęcie z zasobów Koneser Group, Kopenhaga 2016
Warto też wspomnieć, że mieszańcy dużych miast zazwyczaj mają bardziej liberalne nastawienie do życia oraz lewicowe poglądy polityczne, które w dużej mierze wyznawane są przez wyższą klasę średnią oraz tzw. białe kołnierzyki. Wyznacznikiem miejskiego stylu życia nie są jedynie poglądy i przekonania, ale i zachowanie, takie jak np. sposób spędzania wolnego czasu, czy manifestowanie swojej indywidualności.
Zdjęcie: systerp.com
Cechy miejskiego stylu życia najwyraźniej ujawniają się w centrach metropolii: słychać tu wiele języków, widać odmienne stroje i fryzury, spotkać można ludzi prezentujących różnorodne zachowanie i zwyczaje.
Należy wspomnieć także o tym, że koloryt i styl życia w każdym mieście jest inny. Uzależniony jest nie tylko od aktualnych mieszkańców, ale także i od tych dawnych. Ich kultura, wytworzone dziedzictwo i formy architektoniczne mają niebywały wpływ na to jak współcześnie wygląda i żyje miasto.
W związku z nagromadzeniem elementów kształtujących miejski styl życia, jego definicja i opisanie jest praktycznie nie możliwe. Można go jednak wyczuć wtapiając się w tkankę miejską, spacerując uliczkami wielkich aglomeracji, czy odwiedzając kultowe miejsce.
Życie w mieście rodem z XXI wieku ma tyle samo plusów co minusów. Przestrzenie miejskie z każdym dniem ewoluują. Wprowadzane zmiany mają za zadanie sprawić, że miasto będzie żywe, atrakcyjne, zdrowe i bezpieczne. To jak te zmiany wyglądają w rzeczywistości na razie można obserwować w takich metropoliach jak Kopenhaga, Seattle, czy Nowy Jork. W Polsce dopasowanie przestrzeni miejskich do potrzeb mieszkańców postępuje wolniej niż na Zachodzie. Jednak wprowadzanie modyfikacji jest nieodzownym warunkiem rozwoju, bowiem dziś mieszkańcy miast dążą do poprawy jakości życia, szukają nowych doświadczeń oraz chcą przyczyniać się do rozwoju gospodarczego i kulturalnego.
