Połączenie pasji podróżniczej i kolekcjonerskiej Barbary i Janusza Czamarskich zaowocowało unikatowym zbiorem tradycyjnych obiektów plemiennych pochodzących z terenów Papui Nowej Gwinei. Część kolekcji, która ma rangę zbioru muzealnego, pójdzie pod młotek 13 maja 2014 w domu aukcyjnym DESA Unicum.
Kolekcja jest wyjątkowa – pieczołowicie gromadzone przez lata oobiekty to oryginalne przedmioty religijne, często przekazywane z pokolenia na pokolenie, tradycyjna sztuka i rzemiosło plemion Papui Nowej Gwinei. W odróżnieniu od współczesnych pamiątek masowego wyrobu, są to rzeczy klasy muzealnej. Cała kolekcja eksponowana była m.in. w Muzeum Azji i Pacyfiku na trwającej rok wystawie oraz w Muzeum Etnograficznym w Rzeszowie. Podczas aukcji licytowane będą obiekty kultu – rzeźby, maski taneczne, twarzowe, tarczowe, rzeźby przodków, fetysze, idole, ceremonialne elementy strojów ludowych i biżuteria. Obok nich w katalogu aukcji znalazły się także rzeźby z tufu wulkanicznego oraz tradycyjna broń. Pod młotek pójdą także zdjęcia z licznych podróży, wykonane osobiście przez Janusza Czamarskiego.
Historia kolekcji sięga lat 80., kiedy państwo Czamarscy przebywali w Papui Nowej Gwinei na placówce dyplomatycznej. Kiedy mąż przemierzał cały kraj realizując obowiązki reprezentanta ONZ, pani Barbara Czamarska poznawała rdzennych mieszkańców i ich kulturę jednocześnie budując kolekcję rzeźb oraz obiektów kultowych pozyskanych od tubylców. Nie zawsze było to łatwym zadaniem, gdyż w Papui mieszka ok. 800 plemion – każde z nich ma swój język, a wszyscy spoza wspólnot językowych traktowani są jako wrogowie.
Każde plemię ma także odrębne obyczaje, struktury samorządowe oraz wierzenia religijne. Na ich bazie rozwija się specyficzna działalność artystyczna, szczególnie bogata rzeźba w drewnie. Ukryte w trudno dostępnych miejscach osady bogato zdobią wykonywane tradycyjnie od dziesiątków niezwykłe maski i tarcze obronne, taneczne lub ozdobne, totemy, symbole panujących bóstw, duchów przodków – z ich udziałem również obecnie podejmowane są najważniejsze rodowe decyzje. Produkowane są także przedmioty użytkowe. Obiekty zazwyczaj gromadzone są w Domach Duchów – Spirit Houses. To miejsca święte pełniące rolę ośrodków rytualnych spotkań, klanowej władzy oraz miejsc przechowywania pamiątek i relikwii. W wielu z nich można znaleźć szczególną osobliwość: spreparowane czaszki przeciwników skutecznie unicestwionych w plemiennych potyczkach.
– Właśnie z nimi wiąże się jedna z moich papuaskich przygód. W trakcie kilkuletniego pobytu w Papui doznałem zaszczytu goszczenia w jednym z takich przybytków. Był to niezwykły dowód uznania dla reprezentowanej tam przeze mnie agencji ONZ, która rozwiązując problem zarybienia rzek zapobiegła klęsce głodu. Miejscowy Spirit House miał bardzo bogatą kolekcję „wrogich” czaszek, a widząc moje oczywiste zainteresowanie, wódz plemienia uprzejmie zapytał czy nie zechciałbym dostać jednej na pamiątkę pobytu. „Nie możemy oddać żadnej z naszego zbioru, ale wyprawię kilku wojowników do sąsiedniego plemienia i za parę dni ją otrzymasz!” Zrezygnowałem z oferty – musiałem nazajutrz wracać do stolicy Port Moresby. Byłaby bowiem oryginalną ozdobą w prezentowanej kolekcji oryginalnych symboli papuaskiego kultu – opowiada właściciel kolekcji.
Aukcja odbędzie się 13 maja 2014 roku o godzinie 19 w siedzibie domu aukcyjnego DESA Unicum – Warszawa, ul. Marszałkowska 34-50
